تنبک از نظر نوازندگی (انگشت گذاری)، رنگ های صوتی و ساختمان فیزیکی اش (در عین ظاهری ساده)، یکی از پیشرفته ترین و پیچیده ترین سازهای کوبه ای پوستی دنیا محسوب می شود.
مواد تشکیل دهنده تنبک
مواد تشکیل دهندهی این ساز کوبهای درگذر زمان دستخوش تغییراتی بوده است. درواقع تنبک در ابتدا از سفال ساخته میشد و بهتدریج چوب و فلز نیز به ساختمان آن اضافه شد. پس از گذر از مراحل مختلف و آزمایش کیفیت صدا، در حال حاضر از چوب بهعنوان بهترین ماده برای ساخت تنبک استفاده میشود و اکثر تنبکهای موجود چوبی هستند.
در ساخت تنبک مانند بسیاری از سازها، از چوب گردو، توت و یا افرا استفاده میشود. البته به عقیده بسیاری از سازندگان، گردو بهواسطه مقاومت و استحکام بالا بهترین چوب برای ساختن تنبک است.
این ساز کوبهای از قسمتهای مختلفی شده که در این بخش به معرفی آنها میپردازیم:
تنه
بزرگترین قسمت ساز، ازنظر حجمی به تنه تعلق دارد. تنه معمولاً چوبی و بهصورت شیاردار طراحی میشود. شیارهای موجود در بدنهی تنبک از سرخوردن ساز در دست نوازنده به هنگام اجرا جلوگیری میکند. این قسمت از ساز، بسته به نوع و حجم کلی تنبک معمولاً قطری بین ۱۸ تا ۲۲ سانتیمتر دارد.
دهانهی بزرگ
این قسمت از ساز با پوست پوشانده شده و قطر خارجی آن مقداری حدود ۳۰ سانتیمتر دارد. قطر داخلی این دایره توخالی نیز رقمی معادل ۲۵ سانت است.
دهانهی کوچک
ابعاد این دهانه همانطور که از نامش پیداست کوچکتر بوده و با توجه به نوع تنبک مقداری بین ۱۸ تا ۲۲ سانت است.
فاصله بین دو دهانهی ساز معمولاً مقداری برابر با ۴۵ سانت در نظر گرفته میشود.
نفیر یا گلو
اگر از بیرون به تنبک نگاه کنید، نفیر یا گلوی تنبک، ساختاری استوانهای دارد. اما قسمت درونی این بخش، مخروطی شکل است. گلو را میتوان واسطه بین دهانهی کوچک و بدنهی ساز دانست.
پوست
همانگونه که پیشازاین ذکر شد، دهانهی بزرگ تنبک با پوست پوشانده میشود. معمولاً در ساخت تنبک از پوست بز استفاده میشود. البته در تنبکهای کوچکتر معمولاً پوست بهکاررفته نازکتر و در سایزهای بزرگ از پوست ضخیمتر استفاده میکنند.
http://www.tarane-mehr.ir/