تار از سازهای زهی است که با مضراب نواخته می‌شود ودر ایران و برخی مناطق دیگر خاورمیانه مانند تاجیکستان، جمهوری آذربایجان و ارمنستان و گرجستان و دیگر نواحی نزدیک قفقاز برای نواختن موسیقی کلاسیک این کشورها رایج است. واژه تار در فارسی به معنی رشته است. هرچند که ممکن است معنی یکسانی در زبان‌های تحت تأثیر فارسی و یا دیگر زبان‌های ایرانی تبار مثل کردی داشته باشد.در گذشته تار ایرانی پنج سیم (یا پنج تار) داشت. گفته می شودغلامحسین درویش خان(م 1305 ، نخستین قربانی تصادف اتومبیل در کشور)سیم ششمی به آن افزود که همچنان به کار می‌رود.
تار در زبان فارسی به معنی زه، سیم و از لحاظ ساز شناسی از گروه سازهای زهی مضرابی است. بنابر روایتی تار از زمان فارابی (م.سال 339 هجری) موسیقیدان معروف ایرانی وجود داشته و بعد از وی توسط صفی الدین ارموی و دیگران به سمت کمال پیش رفته است. بر این اساس نمونه سلف تار مربوط به عهد صفوی (سال 1080 هجری) در تصویر زیر مربوط به نقاشی‌های کاخ هشت بهشت اصفهان مشاهده می‌شود. دو تصویر که یکی در سال 1196 قمری و دیگری در سال 1211 قمری در شیراز از تار نقاشی شده است نشان می‌دهد نواختن این ساز در دوره زندیه در شیراز متداول و مرسوم بوده است. با این همه، نام نوازنده مشخصی از این ساز در منابع دوره زندیه دیده نمی‌شود.سازِ تار با شمایل و مشخصات کنونی (کاسه و نقاره شبیه به دل روبروی هم، با دسته‌ای متصل دارای 6 سیم طبق تصویر بالا) از زمان قاجار دیده شده است. استاد مرتضی حنانه موسیقیدان معاصر در کتاب گامهای گمشده، تار را ساز ملی ایرانیان می‌داند. مرحوم استاد روح‌الله خالقی در کتاب سرگذشت موسیقی می‌گوید: ساز (تار) بهمراه نام سازهایی دیگر در شعر فرخی سیستانی شاعر ایرانی (م429) ذکر شده است (هر روز یکی دولت و هر روز یکی غژ * هر روز یکی نزهت و هر روز یکی تار). ساز تار ساخته و پرداخته ذوق ایرانی است (منحنی و قوس‌هایی که در ساخت تار دیده می‌شود در خوشنویسی و نقاشی و مینیاتور و معماری ایرانی جاری و ساری است) و طی سالهای متمادی کامل و کاملتر گشته است. آخرین اصلاحات توسط درویش خان استاد موسیقی ایرانی(با افزودن سیم ششم جهت تکمیل و وسعت دامنه صوتی تار انجام پذیرفته است. تار دارای 28 پرده است (یعنی کمتر از سه اکتاو). آخرین الگوی منحصربه‌فرد ساخت تار نیز متعلق به سازگر مشهور ایرانی استاد یحیی دوم(م1310ه. ش) میباشد چه به لحاظ شاخص فنی و چه از لحاظ ذوقی همچنان که گره چوب را به شکل متقارن روی کاسه تار (در اصطلاح چهار گل) طراحی می‌نموده است. جنس چوب کاسه تار از درخت توت، دسته آن گردو میباشد.
کاسه تار بیشتر از کنده کهنه چوب درخت توت ساخته می‌شود که هرچه این چوب کهنه‌تر باشد به دلیل خشک بودن تارهای آن چوب تار دارای صدای بهتری خواهد بود. پرده‌ها از جنس روده گوسفند و دسته و پنجه معمولاً از چوب گردو تهیه می‌شوند. شکل کاسه تار مانند دو دل به هم چسبیده و از پشت شبیه به انسان نشسته‌ای است. تار قفقازی شکل کمی متفاوتی دارد و سیم‌های آن بیشتر است. جنس خرک از شاخ بز کوهی است. در دو طرف دسته از استخوان شتر استفاده می‌شود. از لحاظی ساز تار به سه‌تار نزدیک است. از لحاظ شیوه نوازندگی زخمه عادی در تار به صورت راست (از بالا به پایین) است ولی در سه‌تار بالعکس است (از پایین به بالا). همچنین از نظر تعداد پرده‌ها نیز با هم شباهت دارند. صدای تار به دلیل وجود پوستی که روی آن است از شفافیت خاصی برخوردار است این پوست معمولاً پوست بره تو دلی میباشد ولی از پوست ماهی نیز میتوان استفاده کرد. به خصوص سازهایی که ساخت قدیم هستند از شیوه صدای دیگری برخوردارند.
قسمت کاسه (شکم) به دو قسمت بزرگ و کوچک تقسیم می‌شود که قسمت کوچک را نقاره می‌گویند. روی کاسه و نقاره تار پوست کشیده می‌شود. خرک تار بر پوست کاسه تکیه کرده است. قسمت نقاره در انتهای بالایی به دسته (گردن) متصل شده است. دسته تار بلند و حدود 45 تا 50۰ سانتی‌متر است و بر کناره‌های سطح جلویی آن دو روکش استخوانی چسبانده شده است که این استخوان معمولاً از استخوان شتر تهیه می‌شود. دور دسته، پرده‌هایی عمود بر طول آن با فواصل معین بسته شده است. تعداد پرده‌ها امروزه 28 است. سازهای قدیمی با تعداد 25 پرده ساخته می‌شده است. جعبه گوشی (سر) در انتهای بالایی دسته قرار گرفته و از هر طرف سه گوشی بر سطوح جانبی جعبه کار گذاشته شده است. تعداد سیم‌های تار شش است که از انتهای تحتانی کاسه شروع شده، از روی خرک عبور می‌کند و در تمام طول دسته کشیده شده، تا بالاخره به جعبه گوشی‌ها داخل و در آنجا به دور گوشی‌ها کشیده می‌شوند. سیم‌های شش‌گانه عبارتند از دو سیم سفید (پائین) که همصدا کوک می‌شوند، دو سیم زرد (همصدا)، یک سیم سفید هم جنس دو سیم اول (بنام زیر) و بالاخره یک سیم زرد (بم)، که دوتای آخری غالباً به فاصله اکتاو کوک می‌شوند
از نوازندگان برجسته تار می توان از
*آقا علی‌اکبر خان فراهانی(م1274ه.ش)
*آقا حسینقلی(م1294ه.ش)
*میرزاعبدالله (م1297ه.ش)
*درویش خان(م1305ه.ش)
*علینقی وزیری (م1358ه.ش)
*علی‌اکبر شهنازی(م1363ه.ش)
*مرتضی نی‌داوود (م1369ه.ش)
*غلامحسین بیگجه‌خانی(م1366ه.ش)
*جلیل شهناز(م1392ه.ش)
*فرهنگ شریف(م1395ه.ش)
*محمدرضا لطفی(م1393ه.ش) و
*حسین علیزاده نام برد.
با کیفیت اصلی دانلود کنید 
